Najczęstsze błędy w konfiguracji osi pras krawędziowych i jak ich unikać

Dlaczego poprawna konfiguracja osi jest kluczowa?

Precyzja i powtarzalność gięcia w prasach krawędziowych zależy w dużej mierze od poprawnej konfiguracji osi. Nawet najnowocześniejsze maszyny wyposażone w zaawansowane sterowanie CNC mogą generować błędy, jeśli osi X, Y, Z, R, X1/X2, Y1/Y2 czy kompensacja strzałki ugięcia (crowning) nie są prawidłowo skalibrowane.

Błędy w konfiguracji osi mogą prowadzić do:
⚠️ Nierównego gięcia – różnice w kącie na końcach elementu.
⚠️ Problematycznego pozycjonowania blachy – przesunięcia wynikające ze złego ustawienia osi X/Z.
⚠️ Strat materiałowych – gięcie poza tolerancją prowadzi do odrzutów.
⚠️ Uszkodzenia narzędzi i maszyny – np. nadmierne obciążenie belki gnącej przez niewłaściwe ustawienia osi Y1/Y2.

Poniżej przedstawiamy najczęstsze błędy i sposoby ich eliminacji!

🔴 1. Nierówne gięcie na całej długości blachy (błąd osi Y1/Y2 i crowning)

Problem:
📌 Elementy gięte na środku arkusza mają inny kąt niż te na krawędziach.
📌 W przypadku długich elementów może wystąpić efekt „beczki” – środek arkusza jest mniej dogięty.

Przyczyna:
❌ Brak kompensacji strzałki ugięcia (crowning) lub jej niewłaściwa wartość.
❌ Niezależne osie Y1/Y2 nie są poprawnie skalibrowane.
❌ Nieprawidłowe ustawienia siły nacisku belki gnącej.

✅ Jak uniknąć błędu?
✔️ Aktywować i dostosować kompensację strzałki ugięcia do długości i grubości blachy.
✔️ Regularnie kalibrować osie Y1/Y2, aby zapewnić równomierny docisk.
✔️ Sprawdzić, czy siła nacisku belki jest dostosowana do materiału.

🔴 2. Nieprecyzyjne pozycjonowanie blachy (błąd osi X i Z)

Problem:
📌 Gięcie odbywa się w niewłaściwym miejscu – np. przesunięcie o kilka mm.
📌 Zderzak nie ustawia blachy zgodnie z zaprogramowanymi wartościami.

Przyczyna:
❌ Źle ustawiona oś X (pozycjonowanie tylnego zderzaka).
❌ Niewłaściwa konfiguracja osi Z (ruch boczny zderzaka).
❌ Poluzowane śruby lub zużycie mechanizmów prowadzących.

✅ Jak uniknąć błędu?
✔️ Regularnie sprawdzać pozycję i kalibrację tylnego zderzaka (X, Z).
✔️ Wykonać testowe gięcia przed rozpoczęciem seryjnej produkcji.
✔️ Sprawdzić stan mechaniczny prowadnic i śrub mocujących.

🔴 3. Problemy z wysokością podparcia blachy (błąd osi R)

Problem:
📌 Blacha nie jest stabilnie podparta przed gięciem.
📌 Elementy o przetłoczeniach lub nieregularnym kształcie nie są odpowiednio pozycjonowane.

Przyczyna:
❌ Źle ustawiona oś R – tylne zderzaki są zbyt wysoko lub zbyt nisko.
❌ Brak automatycznego dostosowania wysokości przy zmianie narzędzi.

✅ Jak uniknąć błędu?
✔️ Przy każdej zmianie narzędzia lub blachy dostosować wysokość tylnego zderzaka.
✔️ W maszynach CNC zaprogramować automatyczne korekty osi R dla różnych typów gięć.

🔴 4. Gięcie asymetryczne niezgodne z założeniami (błąd osi X1/X2 i Z1/Z2)

Problem:
📌 Przy gięciu asymetrycznych elementów jedna strona blachy ma inny kąt niż druga.
📌 Niezależne sterowanie zderzakami nie działa prawidłowo.

Przyczyna:
❌ Osie X1 i X2 nie są skalibrowane – brak precyzyjnej synchronizacji.
❌ Oś Z1/Z2 ma błędne wartości, co powoduje złe ustawienie blachy.

✅ Jak uniknąć błędu?
✔️ Regularnie przeprowadzać kalibrację niezależnych osi.
✔️ Sprawdzić, czy program sterowania CNC obsługuje niezależne sterowanie zderzakami i czy parametry są poprawnie wprowadzone.

🔴 5. Nieprawidłowe wartości w programie CNC

Problem:
📌 Gięcie nie jest zgodne z zaprogramowanymi wartościami.
📌 Kąty gięcia różnią się od założonych w projekcie.

Przyczyna:
❌ Niewłaściwie dobrane parametry materiału w programie.
❌ Brak kompensacji sprężystości materiału (springback).
❌ Błędy operatora przy wprowadzaniu danych.

✅ Jak uniknąć błędu?
✔️ Sprawdzić, czy w bazie materiałów CNC są prawidłowe wartości dla danej blachy.
✔️ Wprowadzić korekcję sprężystości materiału (springback compensation).
✔️ Przeszkolić operatorów w zakresie prawidłowego programowania i testowania.

🔴 6. Nieprawidłowa praca kompensacji strzałki ugięcia (crowning)

Problem:
📌 Kompensacja strzałki ugięcia nie działa lub działa nieprawidłowo.
📌 Nadal występuje efekt nierównego gięcia.

Przyczyna:
❌ Brak aktywacji kompensacji w systemie CNC.
❌ Nieprawidłowe wartości kompensacji dla danej długości i grubości blachy.
❌ Zużycie lub uszkodzenie systemu crowningu.

✅ Jak uniknąć błędu?
✔️ Regularnie sprawdzać działanie systemu kompensacji i jego ustawienia.
✔️ Wprowadzać odpowiednie wartości korekty dla różnych typów materiałów.
✔️ W przypadku starszych maszyn z manualnym crowningiem – przeprowadzać regularne regulacje.

Podsumowanie

Prawidłowa konfiguracja osi w prasie krawędziowej jest kluczowa dla precyzji, wydajności i trwałości maszyny. Regularna kalibracja, poprawne ustawienia w systemie CNC i kontrola mechanicznych komponentów eliminuje błędy, skraca czas produkcji i zmniejsza ilość odpadów.

W kolejnym wpisie przyjrzymy się automatyzacji i roli osi w zrobotyzowanych prasach krawędziowych!

📸 Sugerowana grafika: schemat najczęstszych błędów konfiguracji osi